وقتی نظام سلامت دچار «پیری سازمانی» می‌شود ! (قسمت اول)

«استفان کاوی» از صاحب ‎نظران علم مدیریت می‎گوید : کلید درک رفتار سازمان‌ها این نیست که رفتار سازمانی را مطالعه کنیم بلکه باید طبیعت انسان را مطالعه و درک کنیم. زیرا زمانی که عناصر اصولی و اساسی طبیعت انسان را درک می‌کنید کلیدی در اختیارتان گذاشته می‌شود تا توانمندی‌های بالقوه سازمان‌ها و آسیب‌های شایع آن‌ها را بشناسید. به همین دلیل است که الگوی انسان کامل که با تمامی ابعادش از فیزیولوژیک گرفته تا رفتاری به نمایش گذاشته می‌شود برای درک سازمان‌ها و تغییراتشان اهمیت فراوانی دارد.
بر همین اساس وقتی از پدیده‌ه‎ای تحت عنوان «پیری سازمان‌ها» صحبت می‌شود ، بالطبع تعریف این پدیده نباید چندان تفاوتی با تعریف پدیده پیری در انسان‌‎ها داشته باشد و همین گونه هم هست. چون بر اساس علم مدیریت ، آنچه باعث پیر شدن سازمان‌ها می‌شود ، عادت کردن به توفیقات روزمره و روش‌های جاری مرسوم برای کسب آن توفیقات است. در نتیجه وقتی شرایط تازه‌ای یا بحرانی به وجود می‌آید ، آن عادت‌ها قوی‌تر از آنی هستند که به راحتی از سر باز شوند و سازمان برای مقابله با شرایط تازه و در اختیار گرفتن روش‌های نوین بیش از حد سنگین و فرتوت می‌شود.
جالب اینجاست که در عرصه علوم انسانی و خویشتن‌شناسی هم ، ارسطو فیلسوف معروف تعریف نغزی از انسان دارد که می‌گوید : «ما همانیم که مدام به آن می‌‎پردازیم. پس تعالی ما نه در اعمال ما ، که در عادت‌های ماست» و بعد در ادامه نتیجه می‌گیرد که مجموعه این عادت‌ها در نهایت فرهنگ یک ملت را تشکیل می‌دهد. پس می‎توان به راحتی دریافت که اگر می‌خواهیم در محیط پیرامون خود ـ از خانواده گرفته تا سازمانی که در آن فعالیت می‌‎کنیم ـ تغییرات و بهبودهایی ایجاد کنیم و یا با پدیده‌هایی همچون پیری سازمان مبارزه کنیم ، اول باید خودمان الگوی تغییراتی باشیم که قصد ایجاد کردنش را داریم و شاید اولین گام‌ها در این راه نگرشی دوباره به خود و مشکلاتمان باشد تا بتوانیم بازشناسی دقیقی از خودمان به عنوان کارکنان یک سازمان و عادات و رفتارهایی که منجر به شکل‌گیری یک سازمان پیر شده است به عمل آوریم.