جستجو در مقالات
.
ویدیوها و مطالب آموزشی   /
چرا دهانم تلخ می شود ؟ از رفلاکس تا مشکلات کبدی

چرا دهانم تلخ می شود ؟ از رفلاکس تا مشکلات کبدی

تلخی دهان

تلخی دهان به تجربه مکرر یا مداوم طعم تلخ در دهان گفته می‌شود که ممکن است حتی بدون مصرف غذا احساس شود. این حالت ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات دهانی (مثل عفونت لثه)، مصرف برخی غذاها یا داروها، و بیماری های سیستمیک (مانند اختلالات کبدی، رفلاکس معده یا دیابت) است. در برخی موارد ، تلخ شدن دهان با بوی نامطبوع همراه است که اغلب نشان دهنده مشکلات جدی تری مانند دیابت کنترل نشده یا نارسایی کبدی است.

در ادامه این مقاله با علت های تلخی دهان و علائم و روش‌های پیشگیری و درمان آن اشنا می‌شوید.

علت تلخی دهان

  • عوامل دهانی و دندانی
  • مواد غذایی و سبک زندگی
  • داروها و مواد شیمیایی
  • اختلالات سیستمیک و گوارشی
  • عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی
  • دیگر موارد

عوامل دهانی و دندانی

  • بهداشت نامناسب دهان و دندان : عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و باقی ماندن ذرات غذا باعث رشد باکتری‌های تولید کننده ترکیبات گوگردی می‌شود و به همین علت دچار طعم بد یا تلخ در دهان می‌شوید.
  • خشکی دهان : کاهش ترشح بزاق محیط را برای رشد باکتری هایی که در بالا اشاره شد آماده و مناسب می‌کند و اغلب با حس تلخی در دهان همراه می‌شود.
  • سندرم سوزش دهان (Burning Mouth Syndrome) : یک اختلال روان – تنی می‌باشد که منشا آن اضطراب و استرس می باشد و یکی از علائم همراه آن تلخی دهان می‌باشد.
  • استفاده از دندان مصنوعی نامناسب : لق بودن دندان مصنوعی و گیر کردن غذا زیر دندان مصنوعی به مدت طولانی منجر به تحریم و تغییر در حس چشایی و ایجاد طعم تلخی در دهان می‌شود.

مواد غذایی و سبک زندگی

علت تلخی دهان
  • استفاده مکرر از غذاها و نوشیدنی های تلخ : قهوه، چای پررنگ و شکلات تلخ می‌تواند ذراتی در دهان باقی بگذارد و طعم دهان را تلخ کند.
  • سیگار و محصولات تنباکو : ترکیبات شیمیایی این محصولات گیرنده‌های چشایی را تغییر داده و باعث خشکی دهان و تلخی آن می‌شود.
  • مصرف الکل : الکل هم مانند سیگار و تنباکو باعث خشکی دهان و تلخی موقت دهان می‌شود.

داروها و مواد شیمیایی

تاثیر دارو ها و مواد شیمیایی بر تلخی دهان
  • داروهای مختلف : برخی از مهارکننده‌های پمپ پروتون، آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها، ضدافسردگی‌ها و داروهای ضدفشارخون می‌تواند باعث احساس تلخی یا فلزی در دهان شود.
  • قرار گرفتن در معرض سموم و حشره‌کش‌ها : تماس داشتن با برخی از مواد شیمیایی کشاورزی و صنعتی به صورت مزمن می‌تواند حس چشایی را تغییر دهد.

اختلالات سیستمیک و گوارشی

  • رفلاکس اسید معده : برگشت اسید معده به مری و دهان باعث ایجاد حس تلخی یا ترشی در دهان و سوزش مری می‌شود.
  • بیماری‌های کیسه صفرا : در برخی موارد بیماری‌های کیسه صفرا، مانند سنگ صفرا یا التهاب آن، می‌توانند باعث تلخی دهان، به‌ویژه در هنگام دراز کشیدن یا در حالت ناشتا شوند.
  • بیماری‌های کبدی : در بیماری‌های هپاتیت و سیروز ، تجمع سموم در بدن رخ می‌دهد که باعث تغییر طعم دهان و تلخ شدن دهان همراه است.
  • دیابت : افت قند خون باعث ایجاد حس تلخی یا میوه‌ایی در دهان می‌شود.
  • کمبود مواد مغذی : کمبود زینک و ویتامین‌های گروه B (به‌خصوص B12)، منجر به اختلالات چشایی و حس تلخی در دهان می‌گردد.

عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی

  • عفونت‌های تنفسی و سینوس : التهاب در مخاط بینی و سینوس ها روی حس چشایی اثر می‌گذارد و ممکن است باعث تلخی در دهان شود.
  • عفونت ویروس کرونا : در برخی بیماران باعث اختلال در حس چشایی شده که باعث تلخی موقت یا مزمن در دهان شده است.

دیگر موارد

  • آسیب در عصب چشایی : جراحات در دهان یا گلو (کشیدن دندان عقل یا عصب‌کشی) ممکن است به اعصاب چشایی آسیب زده و موجب تلخی دهان شود.
  • شیمی درمانی و پرتو درمانی : درمان سرطان سر و گردن عموما باعث تخریب گیرنده‌های چشایی و غدد بزاقی می‌شود که موجب تلخی دهان می‌شود.
  • استرس و اضطراب : فشارهای روانی باعث اختلال در ترشح بزاق شده و می‌تواند موجب تلخی دهان شود.
  • بارداری : نوسانات هورمونی( به‌خصوص در سه ماهه اول) ممکن است موجب تلخی موقت یا تغییر حس چشایی شود.
  • روزه‌داری و ناشتا : با کاهش قندخون، افراد روزه‌دار گاها دچار تلخی دهان می‌شوند.

درمان تلخی دهان ( خانگی و تخصصی)

درمان خانگی تلخی دهان

درمان‌های خانگی

  • نوشیدن آب فراوان
  • جویدن آدامس یا آبنبات بدون قند : در جهت تحریک غدد بزاقی برای ترشح بزاق.
  • مسواک زدن دوبار در روز
  • مصرف مکمل‌های گیاهی یا ویتامینی : پروبیوتیک ها و ویتامین‌های گروه B
  • مرکبات : پرتقال و لیمو ترش و گریپ فروت به ترشح بزاق کمک می‌کند.
  • آب آلوئه‌ورا : غرغره کردن آب آلوئه‌ورا به کاهش رشد باکتری دهانی کمک کرده.
  • مخلوط زردچوبه و آب‌لیمو : نصف قاشق چای‌خوری زردچوبه را با چند قطره آب‌لیمو مخلوط کرده و روی زبان قرار داده و پس از چند دقیقه با اب ولرم شستشو دهید.

درمان تخصصی

  • مراجعه به دندانپزشکی و درمان : بررسی منظم و درصورت نیاز انجام درمان های لازم به طور منظم از بازگشت باکتری ها و تحریک پیشگیری می‌کند.
  • دارو‌های ضدرفلاکس معده : استفاده از امپرازول یا فاموتیدین و آنتی‌اسید‌های خوراکی می‌تواند ترشح اسید معده را کاهش داده و از برگشت آن جلوگیری کند.
  • دیابت : تنظیم قند خون با دارویی مانند متفورمین.

علت تلخی دهان در اول صبح چیست ؟

تلخی دهان اول صبح معمولا ناشی از ترکیب علت هایی مثل خشکی دهان، رشد باکتری‌ها بخاطر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، رفلاکس معده و سیگار کشیدن قبل از خواب است که در بالا توضیح داده شده است.

علت تلخی در ته دهان چیست ؟

تلخی دهان در قسمت انتهایی یا گلو می‌تواند ناشی از عواملی مثل رفلاکس معده، عفونت‌های تنفسی و سینوزیت باشد.

علت تلخی دهان در دوران سرماخوردگی چیست ؟

در دوران سرماخوردگی به علت های مختلفی ممکن است دچار تلخی دهان شوید؛ مثل عفونت‌های ویروسی، مصرف داروها و کاهش مصرف مایعات. ولی شایع ترین علت ترشحات پشت حلقی به علت التهاب و عفونت سینوس ها می‌باشد.

چه زمانی برای تلخی دهان به پزشک مراجعه کنیم ؟

اگر تلخی دهان بیش از دوهفته باقی بماند و یا این تلخی همراه با کاهش وزن ناخواسته ، تب یا درد در قفسه سینه باشد و یا باعث اختلال در خوردن یا بلع شود؛ بهتر است به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.

علت سفیدی زبان به همراه تلخی دهان چیست ؟

این عارضه به دلیل تجمع باکتری‌ها ، رشد قارچ و خشکی دهان یا مشکلات گوارشی یا مصرف دخانیات و الکل رخ می‌دهد. اگر تعادل باکتری ها بهم خورده یا بزاق به اندازه کافی ترشح نشود، یک لایه سفید روی زبان ایجاد می‌شود که گاها منجر به تلخی دهان نیز می‌شود. معمولا سفیدی زبان خودبه‌خود درمان می‌شود، ولی در صورت تکرار مداوم و یا طولانی شدن آن بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

نکات پیشگیری از تلخی دهان

  • رعایت بهداشت دهان و دندان : حفظ بهداشت دهان و دندان نقش موثری در پیشگیری از تلخی دهان دارد. رعایت مواردی همچون مسواک زدن منظم ، استفاده از نخ دندان، تمیز کردن زبان، استفاده از دهانشویه و مراجعه منظم به دندانپزشک از جمله موارد موثر پیشگیری است.
  • حفظ رطوبت دهان : نوشیدن آب کافی (حداقل 8 لیوان در روز) ، جویدن آدامس بدون قند و استفاده از مرطوب کننده های دهانی، می‌تواند از خشکی دهان جلوگیری کرده تا منجر به بروز تلخی دهان نشود.
  • تغذیه سالم و متعادل : مصرف میوه ها و سبزیجات تازه ، پرهیز از غذا‌های تند و چرب و خوردن وعده‌های غذایی کوچک و مکرر.
  • پرهیز از عوامل تحریک‌زا : عدم استفاده و یا ترک سیگار و الکل، کاهش مصرف کافئین و مدیریت استرس از ابتلا به تلخی دهان جلوگیری می‌کند.
  • کنترل بیماری‌های زمینه ای : کنترل دیابت، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های صفراوی و رفلاکس معده.

مقالات مشابه

در صورت علاقه مندی به مطالعه بیشتر درباره ” تلخ شدن دهان “ و موارد مرتبط می‌توانید از مقالات معتبر زیر استفاده کنید :

  • Bitter taste in mouth: Causes, symptoms, and home remedies
    • چکیده : این مقاله ۱۳ علت شایع برای احساس طعم تلخ در دهان را بررسی می‌کند.
    • لینک : Medical News Today
  • Bitter Taste in Mouth: Causes, Treatment, Home Remedies
    • چکیده : این مقاله به بررسی علل مختلف تلخی دهان می‌پردازد. 
    • لینک : emedihealth

سوالات متداول تلخی دهان

تلخی دهان نشانه چیست ؟

تلخی دهان می‌تواند علت های زیادی داشته باشد از جلمه خشکی دهان یا کم‌آبی بدن، رفلاکس معده، استرس و اضطراب، تغییرات قند خون، اثر برخی داروها و موارد دیگر.

خیر ، تلخی دهان معمولا موقتی است ، اما در صورت پایداری یا بروز علائمی مانند کاهش اشتها یا وزن ناخواسته، خشکی دهان ، احساس طعم تلخ یا فلزی در دهان، تب ، سردرد ، تهوع ، سوزش معده و علائم گوارشی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

بله ، مصرف غذاهای اسیدی، تلخ یا شیرینی زیاد ممکن است حس چشایی را تغییر دهد و منجر به تلخی دهان شود.

بله. تلخی دهان میتواند با مشکلات کبد یا صفرا مرتبط باشد. این ارتباط معمولاً به دلیل اختلال در ترشح یا جریان صفرا، تجمع سموم، یا التهاب در این اندامها ایجاد میشود.

بله ، معمولا امکان دارد کودکان در زمان درگیری با بیماری‌های ویروسی و مصرف دارو با تلخی دهان روبرو شوند.

بله ، کمبود زینک و ویتامین های گروه B ممکن است باعث اختلال در حس چشایی شود.

معمولا این مورد مرتبط با مشکلات رفلاکس معده است.

با انجام معاینات پزشکی و آزمایش هایی مانند آزمایش عملکرد کبد/صفرا و بررسی داروهای مصرفی بیمار.

بله ، سیگار باعث خشکی دهان و تلخی آن می‌شود.

بله ، استرس و اضطراب باعث خشکی و تغییر حس چشایی دهان می‌شود.

شستشو دهان با محلول جوش شیرین و لیمو و یا شستشو دهان با دمنوش نعناع.

ممکن است نشانه درگیری با مشکلاتی مثل رفلاکی معده/صفرا و یا بیماری های عفونتی باشد.

بله ، عدم کنترل قند خون یا ضعف در کنترل آن باعث تلخی دهان می‌شود.

بله ، تغییرات هورمونی که در 3ماهه اول بارداری رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به تلخی دهان شود.

از چند ساعت تا چند ماه ممکن است متغییر باشد و بستگی به علت رخ دادن آن دارد.