آشنایی با اسامی دندان ها : تعداد ، انواع و نحوه نام گذاری
بررسی دندان ها : نحوه نام گذاری آنها در دندان پزشکی
دندان ها از چندین بخش مختلف تشکیل شده اند ، مینای دندان که سخت ترین لایه دندان است و به عنوان محافظ و لایه بیرونی دندان عمل می کند. دومین لایه عاج است که از مینای دندان نرم تر است. لایه سوم مغز دندان است و با ترکیب اعصاب و رگ های خونی تشکیل می شود. و لایه دیگر که روی ریشه دندان و در زیر لثه قرار دارد سمنتوم نامیده می شود.
انواع دندان ها
دندان ها به 4 دسته کلی تقسیم می شوند که هر کدام وظایف خاصی دارند :
- دندان های پیشین (Incisors)
- دندان های نیش (Canines)
- دندان های آسیای کوچک (Premolars)
- دندان های آسیای بزرگ (Molars)
دندان های پیشین (Incisors)
تعداد دندان های پیشین 8 عدد می باشد. که شامل دندان های پیشین مرکزی ( 2 عدد در هر فک ) و دندان های پیشین کناری (2 عدد در هر فک ) است. شکل دندان های پیشین صاف و تیز است و وظیفه آن بریدن و قطع کردن غذا است.
دندان های نیش (Canines)
تعداد دندان های نیش 4 عدد است که 2 عدد در فک بالا و دو عدد در فک پایین ( دو طرف دندان های پیشین) است. شکل این دندان ها تیز است و معمولا قوی تر از دندان های پیشین است. وظیفه این دندان ها تیکه کردن غذا های سفت تر و گوشتی است.
دندان های آسیای کوچک (Premolars)
تعداد آنها 8 عدد است که شامل آسیای کوچک اول ( 2 عدد در هر فک) و آسیای کوچک دوم ( 2 عدد در هر فک ) است. سطح این دندان ها صاف است که مناسب آسیاب کردن غذاهای نرم و یا نیمه سفت است.
دندان های آسیای بزرگ (Molars)
تعداد آنها 12 عدد است که شامل دندان های آسیای بزرگ اول ( دو عدد در هر فک ) و آسیای بزرگ دوم (2 عدد در هر فک) و آسیای بزرگ سوم (2 عدد در هر فک) که دندان های عقل هستند. این دندان ها سطح گسترده ایی دارند که قادر به اعمال فشار و خورد کردن و آسیاب کردن غذا ها و اماده سازی آن برای هضم بهتر هستند.
ترتیب کلی دندان ها در هر فک به صورت زیر است :
- پیشین مرکزی (Incisivus centralis)
- پیشین کناری (Incisivus lateralis)
- نیش (Caninus)
- آسیای کوچک اول (Premolaris)
- آسیای کوچک دوم (Premolaris)
- آسیای بزرگ اول (Molaris)
- آسیای بزرگ دوم (Molaris)
- آسیای بزرگ سوم (دندان عقل) (Molaris tertius)
تعداد دندان ها
تعداد دندان های انسان در طول عمر و بسته به نوع دندان ها متفاوت است و در اینجا براساس مراحل مختلف زندگی انسان دسته بندی شده :
1. دندان های شیری ( دندان های موقتی)
تعداد این دندان ها مجموعا 20 عدد می باشد و از حدود 6 ماهگی شروع به رویش می کند و تا 2 یا 3 سالگی تکمیل می شوند. که شامل دندان های پیشین ، نیش و آسیا هستند.
2. دندان های دائمی
تعداد این دندان ها مجموعا 32 عدد در دهان بزرگسالان است. این دندان ها از حدود 6 سالگی شروع به رویش می کند و تا 12 یا 13 سالگی کامل می شوند. ولی باید توجه داشت که دندان های عقل ( که معمولا بین 17 تا 25 سالگی رشد می کنند) می توانند در هر سنی پس از 17 سالگی رشد کنند. این دندان ها شامل 8 دندان پیشین ، 4 دندان نیش ، 8 دندان آسیای کوچک ، 12 دندان آسیای بزرگ و 4 دندان عقل است.
3. دندان‌های عقل (Wisdom Teeth)
دندان‌های عقل یا آسیای بزرگ سوم به طور معمول در سنین 17 تا 25 سالگی رویش می‌کنند.ممکن است برخی از افراد دندان عقل نداشته باشند یا در برخی موارد دندان‌های عقل به دلیل عدم فضای کافی در دهان نیاز به کشیدن و یا جراحی داشته باشند.
انواع نامگذاری های دندان
سیستم جهانی (Universal Numbering System)
این روش بیشتر در آمریکا استفاده می شود.
سیستم جهانی (Universal Numbering System) برای بزرگسالان :
در این روش دندان ها را از 1 تا 32 شماره گذاری می کنند و هر دندان یک شماره دارد. شماره یک تعلق می گیرد به اولین دندان آسیای بزرگ سمت راست در فک بالا و این نام گذاری از چپ به راست ادامه می یابد و کل فک بالا تا عدد 16 نامگذاری می شود. عدد 17 اولین دندان آسیای بزرگ سمت چپ فک پایین خواهد شد و تا عدد 32 که اخرین دندان آسیای بزرگ سمت راست فک پایین است ادامه می یابد.
سیستم جهانی (Universal Numbering System) برای کودکان ( دندان های شیری ) :
روش یکی است فقط دندان های آن ها از A تا T نامگذاری می‌شود.
سیستم پالمر(Palmer Notation Method)
این روش بیشتر در اروپا و در ایران استفاده می شود.
سیستم پالمر(Palmer Notation Method) برای بزرگسالان :
در این روش هر فک را به 4 قسمت ( 4 ربع ) تقسیم می کنند و در هر ربع 8 دندان قرار دارد که از 1 تا 8 شماره گذاری می شود. عدد یک دندان های جلو و وسط فک بالا یا پایین است و عدد 8 اخرین دندان آسیا در سمت راست یا چپ فک بالا یا پایین است.
یک علامت خاص ( ⎾, ⏋ ,⏌ , ⎿) برای مشخص کردن ربع مورد نظر استفاده می‌شود:
- ⏌ برای دندان‌های فک بالا راست
- ⎿ برای دندان‌های فک بالا چپ
- ⏋ برای دندان‌های فک پایین راست
- ⎾ برای دندان‌های فک پایین چپ
سیستم پالمر(Palmer Notation Method) برای کودکان :
روش یکی است ولی بجای عدد هر ربع را از A تا E نامگذاری می کنند.
سیستم بین‌المللی اف دی آی یا FDI (Fédération Dentaire Internationale)
این روش ، رایجترین روش است که توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) و FDI پذیرفته شده و بیشتر کشورهای جهان استفاده می‌شود.
سیستم بین‌المللی اف دی آی یا FDI ( Fédération Dentaire Internationale) برای بزرگسالان :
در این روش هر دندان با دو عدد مشخص می شود. عدد اول (حتما 1 تا4 است) تقسیم فک به 4 و نشان دهنده ربع فک است. رقم دوم ( 1 تا 8 ) نشان دهنده دندان است. عدد 1 ( ربع اول) نشان دهنده فک بالا سمت راست است. عدد 2 ( ربع دوم) نشان دهنده فک بالا سمت چپ و عدد 3 ( ربع سوم ) فک پایین سمت چپ و عدد 4 ( ربع چهارم) فک پایین سمت راست است. در اعداد مربوط به هر دندان عدد 1 مربوط به دندان پیشین مرکزی و اخرین عدد، عدد 8 مربوط به دندان آسیای بزرگ سوم ( دندان عقل ) است.
سیستم بین‌المللی یا اف دی آی (FDI – Fédération Dentaire Internationale) برای کودکان :
دو عدد است و عدد اول نشان دهنده ربع فک است . عدد دوم (از 5 تا 8 است) نشان دهنده دندان است و روش شماره گذاری مشابه بالا است.
مقالات مشابه
در صورت علاقه مندی به مطالعه بیشتر درباره ” بررسی دندان ها : تعداد ، انواع و نحوه نام گذاری آنها در دندان پزشکی ” و موارد مرتبط می‌توانید از مقالات معتبر زیر استفاده کنید :
سوالات متداول
دندان نیش کدام دندان است ؟
این دندان ظاهری صاف و نوک تیزی دارد و اگر فک بالا یا پایین خود را به طور فرضی از وسط نصف کنید ، دندان نیش سومین دندان است. دندان نیش پس از دندان های پیشین قرار می گیرد.
دندان های شیری چندتا است ؟
تعداد دندان های شیری معمولا 20 عدد است که شامل 10 عدد در فک بالا و 10 عدد در فک پایین است و به گونه ایی رشد می کند که کودک کم کم قادر به خوردن و جویدن غذا شود. ولی ممکن است در شرایط خیلی خاص تعداد دندان های شیری کمتر یا بیشتر از 20 عدد باشد که نیاز است برای ارزیابی حتما به پزشک مراجعه کنید.
