سفید شدن لثه ؛ علت و درمان
لثهها بخش بسیار حیاتی از دهان به شمار می‌آیند و حفظ سلامت آنها تأثیر زیادی بر وضعیت دندان‌ها و حتی سلامت کلی بدن دارد. هر گونه تغییر در رنگ یا بافت این ناحیه میتواند نشانه‌ای از وجود مشکل اساسی باشد. یکی از مشکلات شایع، سفید شدن لثهها است که میتواند ناشی از دلایل مختلفی باشد؛ از مسائل ساده مانند انباشت پلاک دندان تا بیماریهای جدی‌تری مثل سرطان دهان.
در این مقاله، به بررسی جامع عواملی که موجب سفید شدن لثهها میشوند، علائم، روش‌های درمان و راه‌های پیشگیری از این وضعیت خواهیم پرداخت.
دلایل سفید شدن لثه ها
در زیر دلایل سفید شدن لثه ها را به دو بخش عوامل رایج غیر جدی و عوامل رایج جدی تقسیم بندی کرده ایم :
عوامل رایج و غیر جدی سفید شدن لثه
- تجمع پلاک‌های دندانی ناشی از بهداشت ضعیف دهان و دندان
- آسیب‌های جزئی به لثه
- سیگار کشیدن
1. تجمع پلاک‌های دندانی ناشی از بهداشت ضعیف دهان و دندان
پلاک‌ها و رسوبات دندانی ممکن است باعث التهاب و تغییر رنگ لثه شوند.
2. آسیب‌های جزئی به لثه
خراشیدگی یا تحریک لثه به دلیل مسواک زدن خشن، استفاده نادرست از نخ دندان، یا گاز گرفتن تصادفی داخل دهان (مانند لثه یا گونه) هنگام جویدن غذا میتواند باعث سفید شدن موقت شود.
3. سیگار کشیدن
مصرف دخانیات به‌ویژه سیگار میتواند موجب تحریک لثهها ، کاهش خون‌رسانی و در موارد نادر ایجاد لکههای سفید و یا کدر شدن آن ها یا قهوه‌ای شدن شود.
عوامل جدی تر سفید شدن لثه
1. بیماریهای سیستمیک
کم‌خونی به طور خاص باعث کم‌رنگ شدن یا رنگ پریدگی مایل به سفید لثه میشود و همچنین بیماری دیابت و بیماری های قلبی عروقی بر رنگ و سلامت لثه تاثیر گذارند.
2. مصرف داروها
داروهایی مانند داروهای شیمی‌درمانی، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدقارچ میتوانند به تغییر رنگ و ایجاد لکههای سفید در لثه منجر شوند.
3. لکوپلاکیا
بیماری‌ای که باعث ایجاد لکههای سفید ضخیم در دهان و لثه میشود و در مواردی پیشسرطانی است.
4. عفونت قارچی (کاندیدیازیس)
عفونتی که منجر به ایجاد لایه‌های سفید در لثه و سایر بخش‌های دهان میشود.
5. عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
برخی ویروس‌ها مانند هرپس یا باکتری‌ها ممکن است باعث سفید شدن بصورت نقطه های متعدد لثه شوند.
6. سرطان دهان
تغییر رنگ لثه، همراه با زخم‌ها و لکههای مداوم، ممکن است نشانه سرطان دهان باشد. اگر این لکه‌ها درمان‌نشده باقی بمانند، میتوانند به سایر نواحی دهان گسترش پیدا کنند.
7. بیماریهای خودایمنی
مانند لیکن پلان دهانی که موجب زخم‌ها و لکههای سفید به شکل خطوط متقاطع روی لثه میشود.
علائم و شرایط مرتبط با سفید شدن لثه
سفید شدن لثه همراه با درد
التهاب لثه ( ژنژیویت) :
ژنژیویت التهاب لثه است که در اثر تجمع پلاک یا باکتری ایجاد می شود که می تواند منجر به سفید شدن و حساسیت لثهها شود.
آبسه لثه :
آبسه لثه وجود عفونت در بافت لثه یا اطراف ریشه دندان است که می تواند باعث درد شدید و تغییر رنگ لثه به سفید یا زرد شود. در صورت مشاهده این علائم برای جلوگیری از عوارض بیشتر، مهم است که به دنبال مراقبت های دندانپزشکی باشید.
آفتهای دهانی :
زخم‌های دهانی ناشی از آسیب :
هشدار
وجود درد همراه با سفیدی لثه نشاندهنده یک مشکل که نیاز به معاینه و درمان دندانپزشک دارد.
لکههای سفید، دانههای سفید و جوش‌های سفید روی لثه
لکههای سفید
ممکن است روی لثه به دلایل زیر لکه های سفید ایجاد شود :
لکوپلاکیا :
لکه های سفید ضخیم که به دلیل تحریک مزمن ناشی از سیگار کشیدن یا اختلال در سیستم ایمنی ایجاد می شود. این تکه ها به ندرت ممکن است پیش سرطانی باشند.
عفونت قارچی ( کاندیدیازیس ) :
عفونت قارچی می تواند منجر به ایجاد لکه های سفید روی لثه شود که ممکن است با قرمزی و التهاب همراه باشد.
سوختگی حرارتی یا شیمیایی :
سوختگی ناشی از غذاهای داغ یا مواد شیمیایی مانند دهان شویه های اسیدی می تواند لکه های سفید موقتی روی لثه ایجاد کند.
لکه های سفید پراکنده روی لثه :
در برخی موارد لکه های سفید پراکنده که معمولا کوچک و بزرگ و بدون چرک می‌باشند به دلایل زیر ممکن است ایجاد می شوند :
آفت دهانی :
زخم های کوچک، دردناک و سفید رنگ که به طور موقت روی لثه‌های پایینی یا بالایی ظاهر می شوند. این زخم های دهان می توانند به صورت ضایعات منفرد یا چندگانه به طور همزمان ایجاد شوند. ( بافت اصلی لثه هیچگاه دچار آفت نمی‌شود. )
عفونت قارچی :
در مراحل خفیف تر، عفونت قارچی به صورت لکه های سفید پراکنده روی لثه دیده می شود
لکه های سفید پراکنده روی لثه :
جوش‌های سفید معمولاً نشاندهنده عفونت چرکی و التهاب شدیدتر هستند :
آبسه لثه یا دندان :
عفونت لثه یا ناحیه دندان می تواند باعث ایجاد جوش های سفید شود که ممکن است با درد و ترشحات چرک همراه باشد.
کیست های دندانی :
این کیست ها به صورت جوش های سفید کوچک ظاهر می شوند و معمولاً به دلیل عفونت یا مشکلات کانال ریشه ایجاد می شوند.
سفیدی لثه دور دندان
این وضعیت اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:
التهاب موضعی :
تجمع پلاک و باکتری در اطراف دندان می تواند منجر به التهاب و سفید شدن لثه شود. تروماهای خفیف مانند استفاده نادرست از نخ دندان یا فشار زیاد هنگام مسواک زدن نیز می تواند باعث سفید شدن لثهها شود.
جرم‌گیری یا درمان ارتودنسی :
به دنبال درمان هایی مانند جرم گیری یا ارتودنسی، التهاب موقت و تغییر رنگ لثه ممکن است رخ دهد.
کمبود جریان خون موضعی:
کاهش موضعی در جریان خون گاهی اوقات می تواند منجر به سفید شدن موقت نواحی خاصی از لثه شود. ( بدلیل بیماری عفونی اولسراتیو نکروزان حاد )
هشدار
رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت لثهها ضروری است.
سفید شدن لثه در نوزادان و کودکان
سفید شدن لثه در نوزادان و کودکان یکی از مواردی است که ممکن است والدین را نگران کند. اما در بیشتر موارد، این وضعیت طبیعی است و به دلایل مختلفی رخ می‌دهد.
علت سفید شدن لثه در نوزادان و کودکان
- دندان درآوردن نوزادان
- عفونت قارچی (برفک دهانی)
- تجمع شیر یا مواد غذایی
- کیست‌های دندانی نوزادی
- زخم‌های ناشی از مکیدن
1. دندان درآوردن نوزادان
یکی از دلایل شایع سفید شدن لثه در نوزادان، فرآیند دندان‌درآوردن است. فشار ناشی از رشد دندان‌ها میتواند باعث ایجاد سفیدی موقت روی لثه شود. این وضعیت معمولاً طبیعی است و با رویش دندان‌ها به‌طور خودبه‌خود برطرف میشود.
2. عفونت قارچی (برفک دهانی)
عفونت قارچی یا کاندیدیازیس دهانی یکی دیگر از دلایل سفید شدن لثه در نوزادان است. این عفونت باعث ایجاد لکههای سفید روی لثه، زبان و داخل دهان میشود. برفک دهانی معمولاً با داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی قابل درمان است و در صورت مشاهده علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
3. تجمع شیر یا مواد غذایی
در نوزادان و کودکان خردسال، تجمع باقی‌مانده شیر یا غذا در دهان میتواند باعث سفیدی موقت لثه شود. برای رفع این مشکل، می‌توانید دهان و لثه‌های کودک را با گاز استریل مرطوب به آرامی تمیز کنید. این کار از تجمع باکتری‌ها و ایجاد مشکلات دهانی جلوگیری می‌کند.
4. کیست‌های دندانی نوزادی
گاهی اوقات کیست‌های کوچک سفیدرنگ به نام “مرواریدهای اپشتین” روی لثه نوزادان ظاهر میشوند. این کیست‌ها بی‌ضرر هستند و معمولاً به مرور زمان و بدون نیاز به درمان خاصی از بین می‌روند.
5. زخم‌های ناشی از مکیدن
گاهی اوقات کیست‌های کوچک سفیدرنگ به نام “مرواریدهای اپشتین” روی لثه نوزادان ظاهر میشوند. این کیست‌ها بی‌ضرر هستند و معمولاً به مرور زمان و بدون نیاز به درمان خاصی از بین می‌روند.
سفید شدن لثه پس از اقدامات درمانی دندان
سفید شدن لثه پس از اقدامات درمانی دندان مانند کشیدن دندان یا ایمپلنت، یکی از مواردی است که ممکن است بیماران را نگران کند. در بیشتر موارد، این تغییر رنگ موقتی و بخشی از فرآیند بهبود است.
سفید شدن لثه پس از کشیدن دندان
پس از کشیدن دندان، تغییر رنگ لثه به سفید در ناحیه زخم شایع است.
علت سفید شدن لثه پس از کشیدن دندان
- تشکیل بافت مرده
- تشکیل لخته خون
1. تشکیل بافت مرده (Necrotic Tissue)
پس از کشیدن دندان، بافت‌های اطراف ممکن است آسیب ببینند و در فرآیند بهبودی، بخش‌هایی از بافت مرده به صورت لکههای سفید در محل زخم ظاهر شوند. این وضعیت طبیعی است و معمولاً پس از چند روز ، بافت‌های جدید جایگزین بافت مرده میشوند.
2. تشکیل لخته خون
پس از کشیدن دندان، یک لخته خون در محل زخم تشکیل میشود که نقش مهمی در محافظت از زخم در برابر عفونت و کمک به فرایند بهبود دارد.
گاهی اوقات، این لخته ممکن است به دلیل انعکاس نور یا مواد اطراف، سفید به نظر برسد. این وضعیت معمولاً طبیعی است و جای نگرانی نیست، مگر اینکه لخته خون از بین برود یا جدا شود.
سفید شدن لثه پس از ایمپلنت دندان
پس از ایمپلنت دندان، سفید شدن لثه ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. در بیشتر موارد، این تغییر رنگ طبیعی است، اما در برخی موارد نیاز به پیگیری دارد.
علت سفید شدن لثه پس از ایمپلنت دندان
- حساسیت لثه به ایمپلنت
- تشکیل بافت جدید
- تجمع پلاک یا جرم
- عفونت یا رد ایمپلنت
آسیب به لثه
1. حساسیت لثه به ایمپلنت
پس از انجام جراحی ایمپلنت، لثهها ممکن است دچار حساسیت و تورم شوند. در طول فرآیند بهبودی، امکان تغییر رنگ لثه به سفید وجود دارد.
2. تشکیل بافت جدید
در طول فرآیند بهبودی، بافت لثه ممکن است تغییر رنگ داده و سفید به نظر برسد، که بخشی طبیعی از بازسازی بافت آن است.
3. تجمع پلاک یا جرم
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند منجر به تجمع پلاک و باکتری در اطراف ایمپلنت شود. به همین دلیل امکان سفید شدن و التهاب لثه نیز وجود دارد.
4. عفونت یا رد ایمپلنت
در موارد نادر، بدن ممکن است به ایمپلنت واکنش نشان دهد یا عفونی شود و علائمی مانند سفید شدن لثه، درد، تورم یا خونریزی را نشان دهد.
5. آسیب به لثه
در حین جراحی یا کاشت ایمپلنت ممکن است آسیب به لثهها و در نتیجه تغییر رنگ آنها رخ دهد.
توصیه :
اگر لثه اطراف ایمپلنت سفید باقی بماند ، درد داشته باشد یا خونریزی کند ؛ بهتر است هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید.
نکات کلی پس از اقدامات درمانی
- تغییر رنگ لثه پس از درمان های دندانپزشکی معمولاً طبیعی است و بخشی از روند بهبودی است.
- پیگیری مراقبت های پس از درمان می تواند به جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند.
- در صورت بروز علائم غیرعادی مانند درد شدید، التهاب طولانی مدت یا ترشح چرک، مراجعه به دندانپزشک ضروری است
روش‌های درمان و پیشگیری از سفید شدن لثه ها
سفید شدن لثهها با مراجعه به دندانپزشک و دریافت درمان‌های تخصصی مانند تجویز داروهای مناسب قابل بهبود است.
درمان لکه ها، دانه ها و جوش های سفید روی لثه
برای درمان لکه‌ها، دانهها یا جوش‌های سفید روی لثه ، تشخیص دقیق علت اولین و مهمترین مرحله است. روش درمانی با توجه به علت اصلی مشکل تعیین میشود:
تشخیص توسط دندانپزشک :
ضرورت مراجعه به دندانپزشک : در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ یا ضایعه غیرعادی روی لثه (به ویژه موارد مشکوک به لوکوپلاکیا)، مراجعه به دندانپزشک الزامی است.
روش‌های تشخیصی :
معاینه بالینی دقیق
تصویربرداری (مانند اشعه ایکس)
آزمایش‌های بافتی (بیوپسی در صورت نیاز)
درمان دارویی :
- داروهای ضدقارچ : برای عفونت‌های قارچی مانند برفک دهان (کاندیدیازیس).
- آنتی‌بیوتیک‌ها : در صورت تشخیص عفونت باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی تجویز میشوند.
- داروهای ضدالتهاب : برای کاهش التهاب و درد ناشی از آفت یا آسیب‌های دهانی.
- داروهای موضعی : مانند ژل‌های بی‌حس‌کننده یا پمادهای محافظ لثهها برای تسکین درد و جلوگیری از تحریک.
درمان تخصصی :
در موارد پیشرفته مانند آبسه‌های چرکی، اقدامات زیر توسط دندانپزشک انجام میشود:
- برداشتن بافت آسیب‌دیده
- تخلیه آبسه یا کیست
- انجام جراحی‌های کوچک لثه
نکاتی برای پیشگیری از سفید شدن لثه ها
پیشگیری همواره گزینه‌ای بهتر از درمان است. با رعایت بهداشت دهان و دندان و انتخاب سبک زندگی سالم، می‌توانید سلامت لثه‌های خود را حفظ کنید.
رعایت بهداشت دهان و دندان :
- دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنید: از یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید برای جلوگیری از تشکیل پلاک و التهاب لثهها استفاده کنید.
- از نخ دندان استفاده کنید: نخ دندان برای از بین بردن بقایای غذا و پلاک بین دندان ها ضروری است.
- از دهانشویه ضد باکتری استفاده کنید: دهانشویه های حاوی کلرهگزیدین یا پراکسید هیدروژن می توانند به پیشگیری از عفونت کمک کنند.
اجتناب از عوامل مضر :
- ترک سیگار و الکل: سیگار و مصرف الکل از عوامل اصلی تحریک لثهها و ایجاد لکههای سفید هستند.
- از غذاهای مضر پرهیز کنید: غذاها و نوشیدنی های داغ، اسیدی یا شیرین می توانند به لثه‌های شما آسیب برسانند
تغذیه سالم :
- مصرف ویتامین و کلسیم : مصرف غذاهای غنی از ویتامین C، ویتامین D و کلسیم برای تقویت بافت لثه.
- نوشیدن آب فراوان : نوشیدن آب برای مرطوب نگه داشتن دهان و جلوگیری از تجمع باکتری.
معاینه منظم دندانپزشکی :
- مراجعه به دندانپرشک : حداقل هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- انجام جرم‌گیری : جرم‌گیری های حرفه ای به از بین بردن پلاک و زباله های انباشته شده روی دندان کمک می کند.
پیشگیری از آسیب‌های فیزیکی :
- دقت در استفاده از نخ دندان : هنگام استفاده از نخ دندان مراقب باشید و از آسیب رساندن به لثهها خودداری کنید.
- استفاده صحیح از مسواک : از مسواک به درستی استفاده کنید تا از خراشیدگی یا آسیب دیدن لثهها جلوگیری کنید.
- اجسام سخت را گاز نگیرید : از گاز گرفتن اجسام سخت یا خوردن غذاهای خیلی سفت خودداری کنید.
علائم خطر و زمان مراجعه به پزشک یا دندانپزشک
در برخی موارد، سفید شدن لثهها می تواند نشانه مشکل جدی تری باشد که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، بهتر است در اسرع وقت به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید:
درد شدید یا مداوم
- درد مزمن : اگر درد لثهها به طور مداوم ادامه یابد و با مسکن های معمول برطرف نشود، ممکن است نشان دهنده عفونت، التهاب شدید یا حتی مشکلات ریشه دندان باشد.
- درد همراه با تورم : درد شدید همراه با تورم احتمال دارد به دلیل آبسه لثه یا عفونت عمیق بافت‌های دهانی باشد. این وضعیت نیاز به درمان فوری دارد.
خونریزی غیرعادی لثه ها
- خونریزی خود به خود : اگر لثهها بدون هیچ گونه تحریکی (مانند مسواک زدن یا نخ کشیدن) شروع به خونریزی کنند، احتمال بیماری های لثه مانند ژنژیویت یا پریودنتیت وجود دارد.
- خونریزی طولانی مدت : اگر خونریزی بیشتر از چند دقیقه ادامه یابد یا مکرر رخ دهد، می تواند احتمال وجود یک مشکل جدی در لثهها یا سیستم گردش خون باشد.
گسترش لکه های سفید یا تغییر رنگ در سایر نواحی دهان
- پخش لکه های سفید : لکه های سفیدی که از یک ناحیه به قسمت های دیگر لثه، زبان یا داخل گونه ها پخش می شوند ممکن است به دلیل عفونت های قارچی یا ویروسی یا لکوپلاکیا باشد.
- تغییر رنگ بافت دهان همراه با سفیدی : تغییر رنگ غیر طبیعی در بافت های دهان همراه با سفیدی می تواند نشانه آسیب جدی یا حتی سرطان دهان باشد که نیازمند تشخیص و درمان فوری است.
تب و علائم عفونت عمومی
- علائم تب‌دار : اگر همراه با رنگ پریدگی لثه تب ، لرز یا خستگی شدید دارید، می تواند نشانه عفونت گسترده در بدن باشد.
- بوی بد دهان و ترشحات چرک : این علائم معمولاً با عفونت چرکی لثه یا آبسه دهانی دیده می شود و ممکن است نشان دهنده گسترش عفونت به سایر بافت ها باشد.
سایر علائم هشداردهنده
- سوزش یا خارش مداوم در لثهها
- تورم یا قرمزی غیر عادی و شدید لثهها
- دشواری در جویدن یا بلعیدن غذا
- زخم‌های دهانی بدون بهبود پس از دو هفته
- برجستگی یا توده های غیرطبیعی در لثهها یا سایر نواحی دهان
اقدامات فوری در صورت بروز علائم خطر
- مراجعه به پزشک یا دندانپزشک : در اسرع وقت برای ارزیابی علت و دریافت درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
- از خوددرمانی بپرهیزید : داروهایی مثل آنتی بیوتیک ها یا مسکن ها فقط باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید : برای جلوگیری از گسترش عفونت، دهان خود را با دهانشویه ضد عفونی کننده یا آب نمک بشویید.
مقالات مشابه
در صورت علاقه مندی به مطالعه بیشتر درباره ” سفید شدن لثه ؛ علل و درمان ” می‌توانید از مقالات معتبر زیر استفاده کنید :
سوالات متداول
۱. دلیل سفید شدن لثه چیست ؟
سفید شدن لثه میتواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت، التهاب لثه یا بیماریهای دهانی باشد. این تغییر رنگ ممکن است به دلایلی مانند آسیب، واکنش التهابی یا حتی نشانه بیماریهای جدیتر رخ دهد.
۲. دانههای سفید روی لثه نشانه چیست ؟
ظهور دانههای سفید روی لثه میتواند نشاندهنده تجمع چرک ، عفونت باکتریایی یا قارچی ، یا آسیب بافتی (مانند آفت یا تحریک مکانیکی) باشد. در برخی موارد، این دانهها میتوانند نشانه اولیه ای از بیماریهای خاص دهانی باشند.
۳. چه بیماریهایی موجب سفید شدن لثهها میشود ؟
برخی بیماریهای شایع که منجر به سفید شدن لثه میشوند عبارتند از:
لکوپلاکیا (لکههای سفید پیشسرطانی)
لیکن پلان دهانی (بیماری خودایمنی التهاب مزمن مخاط دهان)
کاندیدیازیس دهانی (عفونت قارچی یا برفک دهان)
آفتهای دهانی یا واکنش به تحریکات شیمیایی/مکانیکی
